Genetische manipulatie van bodemmicroben laat milieu alarmbellen afgaan

Luister naar dit artikel

Is sleutelen aan de genen van biologische producten – van voedsel tot muggen – echt een gezonde zet voor de mens of de planeet? Hoe riskant is dit “innovatieve” domein van wetenschappelijke vooruitgang eigenlijk?

Een nieuw rapport van de organisatie Friends of the Earth belicht een groeiende lijst van risico’s en zorgen die verband houden met de nieuwste rage op het gebied van genetisch gemodificeerde organismen (GMO): GGO-micro-organismen op Amerikaanse boerderijen.

Catastrofale geldkloppingen? De hoge pieten van Big Ag zijn van plan genetisch gemodificeerde microben in het milieu te introduceren

Wist je dat? Grote landbouwbedrijven, waaronder Bayer-Monsanto, Syngenta, Joyn Bio, Boost Biomes, BioConsortia/The Mozaïek Company, Valent BioSciences/Sumitomo Chemical en BASF werken hard aan het genetisch modificeren van microben (zoals schimmels en bacteriën) om ze te gebruiken in de bodem als pesticiden en meststoffen.

Op een webpagina die in juni vorig jaar voor het laatst werd bijgewerkt, beschrijft Bayer deze innovatie als ‘agrarische biologische producten’. Het bedrijf met een waarde van 51,6 miljard dollar beweert dat “producten worden ontwikkeld die microben bevatten en op het oppervlak van zaden kunnen worden aangebracht als aanvulling op – of als alternatief voor – chemische landbouwproducten.”

Bayer beweert dat deze genetisch gemodificeerde microben gebruik maken van ‘de eigen verdedigingsmechanismen van de natuur’ om gewassen tegen ongedierte te beschermen en de opbrengst te verbeteren. Bayer belooft ook dat “het gebruik van microbiële producten net zo gemakkelijk de uitkomst van een oogst kan bepalen als de keuze van een boer voor zaad of kunstmest.”

Het bedrijf beweert dat het momenteel “meer dan 125.000 microbiële stammen heeft die ons in staat stellen genetische diversiteit te gebruiken om nieuwe en nuttige producten te ontwikkelen voor boeren over de hele wereld.” En als je de potentiële winstgevendheid in ogenschouw neemt, is het niet moeilijk te begrijpen waarom Bayer en andere bedrijven zoveel van hun middelen in dit gebied investeren. Volgens gegevens aangehaald door het Non-GMO Project bedroeg de mondiale markt voor biologische landbouwproducten in 2023 maar liefst 12,11 miljard dollar.

Maar ondanks het rooskleurige beeld dat grote belanghebbenden in de landbouw schetsen over deze zogenaamde ‘biologische geneesmiddelen’, trekken andere organisaties deze genetische experimenten in twijfel.

Internationaal team van experts uit in nieuw rapport zorgen over op GGO’s gebaseerde landbouwbiologische producten

Friends of the Earth omschrijft zichzelf als een internationaal, gedecentraliseerd netwerk van milieuorganisaties in 73 landen, met als gemeenschappelijk doel het analyseren en aanpakken van ‘de grondoorzaken van de meest urgente ecologische en sociale problemen van vandaag’.

De organisatie heeft onlangs een rapport uitgebracht met de titel Genetisch Modified Soil Organisms: Risks and Concerns.” Daarin brengt de organisatie een aantal opvallende punten van zorg naar voren die de Big Ag-bedrijven waarschijnlijk over het hoofd zien terwijl ze vrolijk doorgaan met hun gen-gekke onderzoek en ontwikkeling. Hier zijn er een paar om te overwegen:

Onbedoelde gevolgen. “Als we proberen het microbioom opzettelijk te veranderen door chemische behandelingen toe te passen of een veld te injecteren met een nieuwe microbesoort”, schrijft Friends of the Earth, “is er geen garantie dat de dingen zullen verlopen zoals bedoeld. De fijne details van de bestaande microbiële gemeenschap, andere behandelingen en omgevingsfactoren beïnvloeden allemaal hoe microbiële behandelingen werken, vaak op manieren die we nog steeds niet begrijpen.”

Grootschalige impact. “De omvang van de introductie is veel groter en de kans op inperking is veel kleiner dan wat we weten over genetisch gemanipuleerde gewassen. Denk eens aan het volgende: elk jaar worden er in de Verenigde Staten iets minder dan 3 biljoen maïsplanten verbouwd, waarvan de meeste genetisch gemanipuleerd zijn. Bij een toepassing van genetisch gemanipuleerde bacteriën komt op ongeveer elke halve hectare hetzelfde aantal gemodificeerde organismen vrij.”

Gebrek aan transparantie. “Het is absoluut noodzakelijk dat overheidsinstanties systemen voor een veel grotere transparantie implementeren om robuuste, geïnformeerde besluitvormingsprocessen mogelijk te maken waarbij alle relevante belanghebbenden betrokken zijn, inclusief onafhankelijke wetenschappers, boeren en leden van het publiek.”

Onnodig risico. “Gemanipuleerde microben hebben nog geen effecten laten zien die niet bereikt hadden kunnen worden door niet-gemanipuleerde microben en agro-ecologische benaderingen van de landbouw.”

Benadeeld door hoogmoed? “Dat we kunnen sleutelen aan genetische regulatieprocessen betekent niet dat we de volledige complexiteit van het systeem begrijpen, of wat er zou kunnen gebeuren als resultaat van onze tussenkomst … We hebben nog maar het oppervlak betreden van het begrijpen van de complexiteit van hoe microben functioneren, interageren met planten en agrarische en wilde ecosystemen vormen. We hebben niet genoeg kennis om de mogelijke ecologische gevolgen van het vrijgeven van genetisch gemanipuleerde microben in het milieu op zinvolle wijze te beoordelen.”

Uiteindelijk waarschuwen de auteurs van het rapport dat het adopteren van “genetisch gemanipuleerde microben op industriële schaal een ongekend experiment in de open lucht zal vertegenwoordigen” en dat de “vrijgave van genetisch gemanipuleerde microben het potentieel heeft om het milieu te beïnvloeden op onbedoelde manieren.”

Voor uitgebreidere informatie over dit onderwerp kunt u het volledige rapport hier lezen.

Bronnen: