Zoetstoffen in verband gebracht met een verhoogd risico op kanker – nieuw onderzoek

Luister naar dit artikel

Er wordt al lang gesuggereerd dat zoetstoffen slecht zijn voor onze gezondheid. Studies hebben de consumptie van te veel zoetstoffen in verband gebracht met aandoeningen zoals obesitas, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Maar verbanden met kanker waren minder zeker.
Een kunstmatige zoetstof, cyclamaat genaamd, die in de jaren zeventig in de VS werd verkocht, bleek blaaskanker bij ratten te verhogen. De menselijke fysiologie is echter heel anders dan die van ratten, en observationele studies konden geen verband vinden tussen de zoetstof en het risico op kanker bij mensen. Desondanks bleven de media melding maken van een verband tussen zoetstoffen en kanker.
Maar nu heeft een studie gepubliceerd in PLOS Medicine, waarbij meer dan 100.000 mensen werden bekeken, aangetoond dat degenen die veel van sommige zoetstoffen consumeren, een kleine toename hebben van hun risico op het ontwikkelen van bepaalde soorten kanker.
Om hun inname van kunstmatige zoetstoffen te beoordelen, vroegen de onderzoekers de deelnemers om een voedingsdagboek bij te houden. Ongeveer de helft van de deelnemers werd langer dan acht jaar gevolgd.
De studie meldde dat met name aspartaam en acesulfaam K in verband werden gebracht met een verhoogd risico op kanker, met name borst- en obesitasgerelateerde kankers, zoals colorectale, maag- en prostaatkanker. Dit suggereert dat het verwijderen van sommige soorten zoetstoffen uit uw dieet het risico op kanker kan verminderen.

Kanker risico

Veel gewone voedingsmiddelen bevatten zoetstoffen. Deze voedseladditieven bootsen het effect van suiker op onze smaakreceptoren na en zorgen voor een intense zoetheid met geen of zeer weinig calorieën. Sommige zoetstoffen komen van nature voor (zoals stevia of yaconsiroop). Anderen, zoals aspartaam, zijn kunstmatig.
Hoewel ze weinig of geen calorieën bevatten, hebben zoetstoffen toch effect op onze gezondheid. Aspartaam verandert bijvoorbeeld in formaldehyde (een bekend carcinogeen) wanneer het lichaam het verteert. Dit kan ertoe leiden dat het zich ophoopt in cellen en ervoor zorgt dat ze kanker worden.
Onze cellen zijn geprogrammeerd om zichzelf te vernietigen wanneer ze kanker worden. Maar het is aangetoond dat aspartaam de genen “uitschakelt” die kankercellen vertellen om dit te doen. Van andere zoetstoffen, waaronder sucralose en sacharine, is ook aangetoond dat ze het DNA beschadigen, wat tot kanker kan leiden. Maar dit is alleen aangetoond in cellen in een schaal en niet in een levend organisme.
Zoetstoffen kunnen ook een diepgaand effect hebben op de bacteriën die in onze darm leven. Het veranderen van de bacteriën in de darm kan het immuunsysteem aantasten, waardoor ze kankercellen niet langer kunnen identificeren en verwijderen.
Maar het is nog steeds onduidelijk uit deze dier- en celgebaseerde experimenten hoe zoetstoffen precies kankerveranderingen in cellen initiëren of ondersteunen. Veel van deze experimenten zouden ook moeilijk op mensen kunnen worden toegepast, omdat de hoeveelheid zoetstof in veel hogere doses werd gegeven dan een mens ooit zou consumeren.
De resultaten van eerdere onderzoeken zijn beperkt, grotendeels omdat de meeste onderzoeken over dit onderwerp alleen het effect van het consumeren van zoetstoffen hebben waargenomen zonder te vergelijken met een groep die geen zoetstoffen heeft geconsumeerd. Een recente systematische review van bijna 600.000 deelnemers concludeerde zelfs dat er beperkt bewijs was om te suggereren dat een zware consumptie van kunstmatige zoetstoffen het risico op bepaalde vormen van kanker zou kunnen verhogen. Een recensie in de BMJ kwam tot een soortgelijke conclusie.
Hoewel de bevindingen van deze recente studie zeker verder onderzoek rechtvaardigen, is het belangrijk om de beperkingen van de studie te erkennen. Ten eerste kunnen voedingsdagboeken onbetrouwbaar zijn omdat mensen niet altijd eerlijk zijn over wat ze eten of omdat ze vergeten wat ze hebben geconsumeerd. Hoewel deze studie om de zes maanden voedseldagboeken verzamelde, bestaat er nog steeds een risico dat mensen niet altijd nauwkeurig bijhielden wat ze aten en dronken. Hoewel de onderzoekers dit risico gedeeltelijk hebben verkleind door deelnemers foto’s te laten maken van het voedsel dat ze aten, hebben mensen misschien nog steeds niet al het voedsel dat ze aten opgenomen.
Op basis van het huidige bewijs is men het er algemeen over eens dat het gebruik van kunstmatige zoetstoffen gepaard gaat met een verhoogd lichaamsgewicht, hoewel onderzoekers er niet helemaal zeker van zijn of zoetstoffen dit rechtstreeks veroorzaken. Hoewel bij deze recente studie rekening werd gehouden met de body mass index van mensen, is het mogelijk dat veranderingen in lichaamsvet hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van veel van dit soort kankers – niet noodzakelijkerwijs de zoetstoffen zelf.
Ten slotte was het risico op het ontwikkelen van kanker bij degenen die de hoogste niveaus van kunstmatige zoetstoffen consumeerden in vergelijking met degenen die de laagste hoeveelheden consumeerden – met slechts een 13% hoger relatief risico op het ontwikkelen van kanker in de onderzoeksperiode. Dus hoewel mensen die de meeste zoetstoffen consumeerden een verhoogd risico hadden om kanker te krijgen, was dit nog steeds maar iets hoger dan degenen met de laagste inname.
Hoewel het verband tussen het gebruik van zoetstoffen en ziekten, waaronder kanker, nog steeds controversieel is, is het belangrijk op te merken dat niet alle zoetstoffen gelijk zijn. Hoewel zoetstoffen zoals aspartaam en sacharine in verband kunnen worden gebracht met een slechte gezondheid, zijn niet alle zoetstoffen dat. Van Stevia, geproduceerd uit de Stevia rebaudiana-plant, is gemeld dat het nuttig is bij het beheersen van diabetes en lichaamsgewicht, en dat het ook de bloeddruk kan verlagen. De van nature voorkomende suikeralcohol, xylitol, kan ook het immuunsysteem en de spijsvertering ondersteunen. Van zowel stevia als xylitol is ook aangetoond dat ze beschermen tegen tandbederf, mogelijk omdat ze slechte orale bacteriën doden.
Dus de belangrijkste keuze is misschien niet de hoeveelheid zoetstof die je eet, maar het type dat je gebruikt.
Bronnen: The Conversation