Revolutie in de psychiatrie. Wat Noorwegen doet zouden ze overal moeten doen

Luister naar dit artikel

Op de deur naar één van de verdiepingen van het Asgard psychiatrisch ziekenhuis in Noorwegen staat een opvallende tekst: medicijnvrije behandeling.

Het gaat om een initiatief van het Noorse ministerie van Volksgezondheid waarbij gezondheidsinstanties de opdracht hebben gekregen behandelingen zonder medicijnen aan te bieden.

De afdeling is bedoeld voor patiënten die geen medicijnen willen nemen. Zij mogen zelf hun behandeling kiezen, waarna het ziekenhuis op basis van die keuze zorg moet bieden.

Paradigmaverschuiving

“Dit is een nieuwe manier van denken,” aldus Merete Astrup, directeur van de medicijnvrije afdeling. “Voorheen bepaalden ziekenhuizen wat het beste was voor patiënten. Nu mogen ze zelf kiezen.”

Er wordt gesproken van een drastische verandering, een paradigmaverschuiving. De patiënt heeft net zoveel te zeggen als de arts.

Jarenlang lobbyden vijf patiëntenorganisaties bij het ministerie van Volksgezondheid. Ze werden tegengewerkt door psychiaters en de medische beroepsgroep in het algemeen, maar uiteindelijk luisterde het ministerie naar de patiënten.

Dwangbehandelingen

In Noorwegen worden de afgelopen 15 jaar steeds meer dwangbehandelingen gegeven. Teams gaan langs bij iemands huis met een bevel om medicatie in te nemen.

Dergelijke medicijnen moet de persoon in sommige gevallen de rest van zijn of haar leven innemen.

“Als je weigert kun je klagen bij een commissie, maar je verliest bijna altijd,” zei Anne Grethe Terjesen, voorzitter van één van de organisaties.

Luisteren

Toen kwamen er opeens allerlei nieuwsberichten naar buiten over de staat van de psychiatrie in Noorwegen.

Die gingen onder meer over illegale praktijken in psychiatrische ziekenhuizen. In november 2015 gaf de Noorse minister van Volksgezondheid opdracht tot het maken van een plan voor behandelingen zonder medicijnen.

“Veel patiënten willen niet worden behandeld met medicijnen,” schreef de minister. “We moeten naar hen luisteren en dit serieus nemen.”

Boeien

Merete Hammari Haddad uit Noord-Noorwegen werd bijna 10 jaar geleden gediagnosticeerd met een bipolaire stoornis.

Haar man vond dat ze ‘te enthousiast’ was en liet haar opnemen. Ze werd in de boeien geslagen en afgevoerd.

In het ziekenhuis kreeg ze te horen dat ze de rest van haar leven lithium zou moeten slikken.

Vijf dagen

“Ik voelde me vreselijk toen ik die medicijnen nam,” zei ze. “Ik had geen gevoel. Het was alsof ik niet leefde.”

Een week nadat ze was opgenomen mocht ze naar de medicijnvrije afdeling in Tromso. Ze werkte alle problemen met haar man uit en mocht al na vijf dagen naar huis.

“Hier werd ik gehoord en kon ik overal over praten,” zei ze. “Ze hebben nooit gezegd dat ik ziek was.”

[Mad in America]