Ontdek hoe je het beste uit je slaap kan halen

Luister naar dit artikel

Productief zijn tijdens je slaap? Het kan! Ons brein zou zelfs gemaakt zijn om associatief, out of the box en zonder belemmeringen te denken tijdens onze nachtrust. Ontdek hoe je het beste uit je slaap en je dromen kan halen!

Het zal je misschien verbazen, maar ons brein is dag en nacht actief. Alleen de manier waarop verschilt. Overdag neemt onze prefrontale cortex, het hersengebied dat net achter ons voorhoofd ligt, het voortouw. Die prefrontale cortex stimuleert het rationele en logische denken, onze taalvaardigheid, ons kortetermijngeheugen en tijdsbesef. Het helpt ons om beslissingen te nemen en doelgericht te handelen. ‘s Nachts neemt de activiteit in de frontaalkwabben af en neemt het hersengebied dat daarachter ligt het over. Dan worden ons emotionele, visuele en langetermijngeheugen aangesproken. Tijdens het slapen worden onze creativiteit en onze reflexen gestimuleerd, én kunnen we beter verbanden leggen. Die veranderde hersenactiviteit zorgt ervoor dat we ‘s nachts creatiever denken en onwaarschijnlijkheden in dromen minder snel opmerken. ‘Tijdens het dromen denken we wel na (‘Waar moet ik heen?’), maar staan we minder stil bij de droom zelf (‘Dat kan toch niet? Droom ik?’)’, zegt droomcoach Nicoline Douwes Isema. ‘Als we wakker zijn, hebben we de neiging om naar een verklaring voor onduidelijkheden en tegenstrijdigheden te zoeken, in onze slaap niet.’
Slaap er een nachtje over
In dromen krijgen onze gedachten vrij spel en volgens droomcoach Isema kunnen we dat in ons voordeel gebruiken. Zo bewijst een studie aan de universiteit van Harvard dat dromen kunnen leiden tot inventieve oplossingen voor problemen. De onderzoekers vroegen studenten om voor het slapengaan al hun aandacht op een persoonlijk probleem te richten. De helft van de deelnemers droomde daarna werkelijk over dat probleem en een kwart van hen kwam ‘s nachts tot een originele oplossing. Wil je dat nachtelijke denkgedrag stimuleren? Zorg dan voor een lekker geurtje in de slaapkamer. Een studie aan de Radboud Universiteit van Nijmegen toont aan dat proefpersonen met een luchtverfrisser (met vanille-sinaasappelgeur) naast hun bed met meer frisse ideeën wakker worden dan proefpersonen die in een geurloze kamer slapen. Geurpsycholoog Claudia de Vos waarschuwt wel voor overdaad: ‘Bij een teveel aan geurolie kan de werking ervan tegenovergesteld worden. Lavendel is rustgevend, maar in een hoge dosering kan het net opwekkend werken.’
Beter onthouden
We dromen elke nacht, maar helaas vergeten we onze dromen vaak heel snel, omdat ons kortetermijngeheugen ‘s nachts minder of niet actief is. ‘Snoozen helpt om je dromen te onthouden’, zegt Nicoline Douwes Isema. ‘Probeer het eens op zaterdag of zondag: blijf vijf minuten langer liggen en ga na wat je nog van je dromen herinnert. Laat alle gedachten toe: maak dus ook ruimte voor vage gevoelens of enge beelden. Wie weet herinner je je plots een briljante droom? Je zou in elk geval niet de eerste zijn. Zo bedacht schrijver en tekenaar Hergé het verhaal van Kuifje naar Tibet op basis van een steeds terugkerende nachtmerrie. Een tweede manier om je dromen te onthouden is door er vaker mee bezig te zijn: lees erover (dit artikel is dus al een stap in de goeie richting), praat erover of schrijf ze neer.’
Het is maar een droom
Hoewel droomcoach Isema ervan overtuigd is dat het denken in je slaap heel waardevol is, weet ze ook dat lang niet elke droom een diepere betekenis heeft. ‘Soms droom je gewoon om de gebeurtenissen van de dag te verwerken en hoef je er verder niets achter te zoeken’, klinkt het. Ze gelooft ook niet in droomwoordenboeken die de nachtelijke escapades van je brein proberen te verklaren: ‘Zulke boeken geven vaak een standaarduitleg aan je dromen. Alsof iedereen dezelfde associaties maakt. Dat is natuurlijk niet zo. Neem nu bijvoorbeeld een droom over een kat: daarbij maakt het nogal een groot verschil of je een kattenmens bent of net allergisch bent voor zo’n dier.’ Isema gelooft wel dat er in een droom een diepere betekenis kan schuilen, maar die onderliggende boodschap vind je volgens haar niet in boeken of op het internet: ‘Daarvoor moet je in je eigen hoofd leren kijken en op zoek gaan naar wat die kat voor jou persoonlijk betekent.’
Onderliggende betekenis
Soms zijn dromen dus gewoon dromen: niets meer en niets minder. Maar als ze steeds terugkeren, als je er lang aan blijft denken of als ze heftige emoties teweegbrengen, is het zeker de moeite waard om ze te onderzoeken. ‘Een droomdagboek bijhouden of dromen tekenen en er daarna over nadenken, zijn twee manieren om je slaapgedachten om te zetten in woorden. Een derde manier is om je droom te vertellen aan een vriend, vriendin, partner, collega of droomcoach. Die laatste methode heeft twee voordelen: de ander kan je vragen stellen, waardoor meer herinneringen aan het licht komen én de ander let op dingen die jou nooit zouden opvallen’, zegt Isema. ‘De interviewmethode werkt vooral goed bij metaforische dromen: samen ga je dan op zoek naar de onderliggende betekenis van terugkerende symbolen.’ Een gesprek kan verhelderend zijn, maar dat is lang niet altijd het geval. Zowel voor de interviewer als voor de dromer geldt: oefening baart kunst.
Meer info vind je in het boek van Nicoline Douwes Isema en Cathelijne Esser: ‘Wat heb jij gedroomd vannacht? De kracht van denken in je slaap’ (€ 19,95,www.scriptum.nl).
Door Melanie Goethals