Bestaat schizofrenie niet?

Luister naar dit artikel

De term ‘schizofrenie’, die al snel in verband wordt gebracht met een hopeloze chronische hersenziekte, zou niet langer gebruikt moeten worden. Beter is het om deze term te vervangen door ‘een aandoening in het psychose spectrum’. Dit stelt psychiater Jim van Os van het Maastricht UMC+ in een artikel in het wetenschappelijke on-line tijdschrift The British Medical Journal. Van Os lanceerde ongeveer een jaar geleden de website www.schizofreniebestaatniet.nl
Volgens prof. van Os wordt de roep om een nieuw psychiatrisch classificatiesysteem steeds groter, vooral als het gaat om termen als schizofrenie. In Japan en Zuid-Korea is de term schizofrenie al afgeschaft. En dat zouden we hier ook moeten doen.

Diagnose
Het is wetenschappelijk aangetoond dat de verschillende categorieën voor psychose kunnen worden ondergebracht binnen één syndroom spectrum, zegt Van Os. “Maar de mensen met een aandoening in dit psychose spectrum zijn heel divers, dan hebben we het over verschillen in psychopathologie, in de respons op en het resultaat van een behandeling.” Om een diagnose te kunnen stellen maken artsen nu gebruik van een officiële lijst van psychische aandoeningen die zijn gebaseerd op de ICD-10 (International Classification of Diseases) en DSM-V (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders).

Symptoombeschrijving
Deze lijsten schieten volgens Van Os tekort, vooral als het om het vaststellen van zoiets ingewikkelds als psychose gaat. “Psychose wordt op dit moment gerangschikt onder diverse categorieën, zoals: schizofrenie, schizofrene stoornis, waanstoornis, depressie of bipolaire stoornis met psychotische kenmerken”, legt Van Os uit. “Met dergelijke categorieën diagnosticeer je deze moeilijk te vatten ziekte niet, die blijft ongrijpbaar. Het beschrijft alleen maar hoe je symptomen kunt samenbrengen, zodat je patiënten kunt onderbrengen in een groep. Op deze manier kan een specialist bijvoorbeeld aangeven: ‘U hebt de symptomen van psychose en een manie, dat noemen we een schizofrene stoornis. Mochten uw psychotische kenmerken verdwijnen, dan heeft u een bipolaire stoornis (manisch-depressief). Echter, als de manische kenmerken verdwijnen en uw psychose chronisch wordt, dan krijgt u diagnose schizofrenie’.”

Suggestief
Als iedereen de termen uit de ICD-10 en DSM-V op dezelfde manier zou gebruiken, dan was er volgens hem geen enkel probleem. Maar dit is juist niet het geval, zeker niet als het gaat om de meest belangrijke categorie voor psychotische ziektes: schizofrenie. “Zo heeft de American Psychiatric Association, die de DSM-lijst opstelt, het op haar website over een ‘chronische hersenaandoening’ als het gaat om schizofrenie.
In wetenschappelijke publicaties worden termen gebruikt als een ‘invaliderende, neurologische aandoening’, een ‘verwoestende erfelijke hersenaandoening’ of een ‘hersenaandoening met overwegend genetische risicofactoren’. Deze termen zijn erg suggestief alsof het gaat om een specifieke, genetische hersenziekte”, aldus Van Os. “Opmerkelijk is dat zulke termen niet worden gebruikt voor psychotische ziekten uit de overige categorieën, terwijl deze wel 70% van de totale psychotische ziektelast vormen.”

Daarom is hij ervan overtuigd dat het beter is om niet langer meer te spreken over mensen die lijden aan ‘verwoestende’ schizofrenie, omdat dit onrecht doet aan al die andere mensen die lijden aan een aandoening binnen het zeer heterogene psychose spectrum.